Tło historyczne powstania Izby.

W roku 1926 zorganizowano w Polsce Związek Uzdrowisk Polskich, był on kontynuacją Krajowego Związku Zdrojowisk i Uzdrowisk, który powstał w roku 1910 w czasie I Krajowego Zjazdu Przemysłowo-Balneologicznego w Galicji, jego pierwszym prezesem był Jan hr. Potocki. Związek Uzdrowisk Polskich był ważnym organem koordynującycm często sprzeczne interesy przemysłu uzdrowiskowego i udowadniał w ciągu swojej działalności do roku 1946, jak słuszna jest zasada życia: "w jedności siła". W celu zobrazowania działalności Związku Uzdrowisk w latach międzywojennych należy podać kilka przykładów z roczników 1937 i 1938 Biuletynu Związku. W roku 1937 Związek liczył 54 członków (podmiotów uzdrowiskowych). Do Związku należały tylko nie tylko renomowane zdrojowiska, ale także takie miejscowości uzdrowiskowe, jak Otwock, Jaworze, Ojców, Zakopane, Jastrzębia Góra i inne. Związek uczestniczył w pracach Państwowej Rady Zdrowia, jako organu rządowego, a w której istniała Sekcja Uzdrowiskowa. Główne wysiłki Związku zmierzały do pozyskania dla uzdrowisk tanich kredytów, staranie się o zorganizowanie Towarzystwa Kredytowego Uzdrowisk. Związek reprezentował uzdrowiska w staraniach o poprawę komunikacji do uzdrowisk, o zniżki kolejowe powrotne z uzdrowisk. Związek ochraniał interesy polskich uzdrowisk przez sprzeciwianie się nadmiernym ułatwieniom w wyjazdach z Polski do uzdrowisk zagranicznych. Związek organizował promocyjne stoiska uzdrowisk na wystawach krajowych i zagranicznych (m. in. w Izraelu i USA). Reprezentował także uzdrowiska w organizacjach międzynarodowych i tak m.in. w roku 1938 przystąpił do Międzynarodowej Federacji Uzdrowisk i Klimatyki (FITEC), organizował doroczne zjazdy uzdrowisk polskich. Ważnym elementem działalności Związku były starania o rozwój produkcji butelkowanych wód mineralnych oraz o ukazanie się ustawy o eksploatacji i obrocie butelkowanymi wodami mineralnymi. Związek zajmował się propagowaniem polskich uzdrowisk, wydawał foldery, albumy uzdrowiskowe oraz plakaty. poza tym współpracował z gminami i miastami uzdrowiskowymi. Celem rozwoju podstaw naukowych uzdrowisk organizowano konkursy na prace o tematyce balneologicznej. Powołano Fundację Instytutu Balneologicznego i dzięki zebranym funduszom wybudowano w Al. Focha 33 na parceli ofiarowanej przez władze miejskie w Krakowie gmach instytutu. Po wykonaniu robót końcowych w gmachu przy Al. Focha 33 w Krakowie powołano do życia Instytut Balneologiczny po kierownictwem wybitnego balneoklimatologa prof. dr med Antoniego Sabatowskiego, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego. Instytut ten istniał do roku 1952 to jest do chwili powołania w Poznaniu Instytutu Balneologicznego, który zlikwidował Minister Zdrowia w roku 1989. Obecnie działa w nim Miejski Zakład Rehabilitacyjny. Na czele Związku stał zarząd z prezesem, wybieranym przez Walne Zebranie Członków Związku. Operatywna działalność należała do biura Związku, które mieściło się w Warszawie przy ul. Boduena 2. Kolejnymi prezesami Związku w okresie międzywojennym byli Medard Kozłowski - wójt gminy Zakopane, dr Ludwik Dudyński - kierownik zakładu zdrojowego w Morszynie, Rajmund Jarosz - właściciel Horyńca oraz w latach okupacji Roman Jarosz z Truskawca. Przez ostatnie 10 lat dyrektorem Związku była pełna oddania i energii pani Halina Minkiewiczowa.

Organizacje uzdrowiskowe w latach 1945-1990

Już w roku 1945 powstał w Ministerstwie Zdrowia Wydział Uzdrowisk, który kierował mgr inż. Stefan Krieger. Wydział ten zajął się m.in. tworzeniem regionalnych zarządów uzdrowisk. W 1947 roku rozpoczęto bezprawne przejmowanie przez Państwo wielu uzdrowisk. 27 czerwca 1947 roku Minister Zdrowia powołał wielozakładowe przedsiębiorstwo państwowe z centralą pod nazwą Naczelna Dyrekcja "Uzdrowiska Polskie". Powołała ona w Solicach (Szczawnie Zdroju) Zakład Naukowo-Badawczy (Zakład Techniki i Geologii Uzdrowiskowej) w oparciu o istniejące od dziesiątek lat niemieckie Laboratorium Wód Mineralnych. Na bazie tego Zakładu w roku 1955 powstał B.P. "Balneoprojekt" w Warszawie. W późniejszym czasie Naczelną Dyrekcję "Uzdrowiska Polskie" zreorganizowano powołując kolejno Centralny Zarząd Uzdrowisk, następnie Zjednoczenie Uzdrowiska Polskie i w końcu Naczelny Inspektorat Uzdrowisk, który uległ w roku 1989 likwidacji, następnie nadzorowanie uzdrowiskami następowało przez wydział lub departament uzdrowisk Ministerstwa Zdrowia.

Narodziny uzdrowiskowego samorządu gospodarczego

Dynamiczną działalność przejawili balneotechnicy, geologowie, balneochemicy skupieni w Głównej Sekcji Balneotechniki (GSB) Polskiego Zrzeszenia Techników Sanitarnych powstałej w roku 1959. GSB zorganizowała do roku 1989 20 konferencji krajowych oraz dwa kongresy międzynarodowe. W ramach GSB krystalizował się pogląd o potrzebie stworzenia organizacji samorządu gospodarczego uzdrowisk przez reaktywowanie ZWIĄZKU UZDROWISK POLSKICH. Było to możliwe dzięki organizacyjnemu poparciu ze strony PZITS zwłaszcza inż. Pruszewskiego - sekretarza generalnego. Rozpoczęły się żmudne prace związane z rejestracją sadową organizacji. Okazało się, że ze względów prawnych jedynym rozwiązaniem jest oparcie się na ustawie o izbach gospodarczych co spowodowało potrzebę zrezygnowania z nazwy Związek Uzdrowisk Polskich i ustalenia nazwy Izba Gospodarcza "Uzdrowiska Polskie". Pomimo generalnego poparcia ogółu uzdrowisk długotrwałe były starania o pozyskanie minimum 100 założycieli Izby, stosownie do wymogów prawnych dla izb gospodarczych o zasięgu krajowym. Walne Zgromadzenie Założycielskie odbyło się w dniu 14 marca 1991 przy udziale 100 założycieli, w czasie którego podjęto pierwsze ważne uchwały: zatwierdzenie projekty statutu Izby oraz wybór władz, tj. Rady Nadzorczej, Komisji Rewizyjnej, Sądu Koleżeńskiego. Tym samym powstanie Izby Gospodarczej "Uzdrowiska Polskie" stało się faktem. Jedna z uchwał dotyczyła nadania tytułu członka honorowego dr inż. Ignacemu Potockiemu - zasłużonemu geologowi dla polskich uzdrowisk. Pierwszym prezesem Izby Gospodarczej "Uzdrowiska Polskie" został prof. Andrzej Madeyski.

Autor: prof. dr inż. Andrzej Madeyski